Gjurmëve të traditës atdhetare në Rogaçicë – Selman Rogoçica është një emër që shquhet në historinë e lëvizjeve për liri të popujve ballkanikë. Për të nderuar jetën dhe veprimtarinë e tij, më 18 tetor 1996 në Roganë është organizuar një tubim përkujtimor, aty ku Selman Rogoçica lindi rreth vitit 1780 dhe u shua si një dëshmor një natë të vitit 1848, në Bujanoc.
Kjo ngjarje përkujtimore shërbeu jo vetëm për të rifreskuar kujtimin e një prej nismëtarëve të rilindjes kombëtare, por edhe për të theksuar kontributin e tij në luftën për liri dhe pavarësi, në një kohë kur aspiratat për çlirim nga sundimi osman ishin në kulmin e tyre.
Në këtë tubim të rëndësishëm ishte i pranishëm edhe pasardhësi (stërnipi) i tij, Murat Rexhep Shehu, i cili vinte nga Shtapaqi i Shqipërisë. Familja e Shehut ishte shpërngulur nga Rogoçica rreth viteve 1928-1930, duke iu përshtatur valëve të ndryshimeve historike dhe politike që përfshinë rajonin. Murati erdhi jo vetëm për të kujtuar stërgjyshin e tij, por edhe për të përçuar ndjenjën e respektit dhe kujtesës që trashëgojnë brezat për luftëtarët e lirisë.
Selman Rogoçica ka qenë një simbol i qëndresës ndaj padrejtësive, duke qenë pjesëmarrës në marshin protestues në Stamboll më 1822. Kjo marrëdhënie e tij me lëvizjet e kohës dhe veprimtaria e tij revolucionare u shndërrua në një shembull frymëzimi për ata që synonin zhvillimin dhe përparimin e shoqërisë shqiptare.
Udhëheqës nga natyra, Selmani i priu një grupi të madh trimash që u nisën për në Edrene, me qëllimin e arritjes në Stamboll. Ky udhëtim ishte i vështirë dhe i mbushur me pengesa nga forcat turke, por përkushtimi dhe guximi i tyre për të arritur në qendrën e perandorisë ishte një mesazh i qartë se ata ishin të vendosur për të kërkuar liritë dhe të drejtat e tyre.
“Ky marsh protestues pati efekt, dhe Maliq Pasha u ndërrua pasi që pjesëmarrësit e marshit arritën në Stamboll dhe krijuan një tollovi që tundi themelet e Turqisë. Efekti i të gjitha këtyre lëvizjeve nxitoi Perandorinë e dobësuar Osmane që t’u hyjë reformave me qëllim që të barazojë myslimanët dhe të krishterët, sepse atëherë nuk kanë qenë të barabartë myslimanët dhe të krishterët. Të krishterët kanë paguar taksa e nuk janë pranuar në ushtrinë e Turqisë; ata e kanë larë borxhin për të shkuar ushtarë në formë të taksave, ndërsa myslimanët kanë shkuar në ushtri duke e pasur si obligim ushtarak dhe rezervë: i rregullti ka qenë pesë vjet nizam (ushtar), ndërsa ky rezervë ka qenë shtat vjet, pasi që ky rezervë është konsideruar në njëfarë mënyre sikurse nizam profesional.
Në një kohë kur shumë të tjerë zgjidhnin të qëndronin pasivë, Selmani shndërrohej në një zë që përfaqësonte aspiratat e popullit të tij për një jetë më të mirë. Ka qenë anëtar i dalluar i kryengritjes antiturke të viteve 1843-1844, e cila udhëhiqej nga Dervish Cara i Tetovës. Kjo kryengritje shënoi një pikë kyçe në historinë e lëvizjeve për liri në Ballkan dhe veprimtaria e Selman Rogoçicës në këtë lëvizje ishte thelbësore”, kishte nënvizuar prof. Tefik Geci në atë orë të madhe të historisë në Roganë.
Selmani gjithashtu mori pjesë në sulmin e organizuar për çlirimin e Vrajës në marsin e vitit 1844, ku luftoi krah për krah me personalitete të tilla si Sylë Tola i Tërnocit dhe Ymer Presheva që bashkë ishin përgjegjës dhe udhëheqës të kryengritjes për Anamoravë, madje edhe të kryengritjes së parë të reformës së Tanzimatit.
Kjo betejë tregoi nivelin e organizimit dhe guximit të luftëtarëve shqiptarë në përpjekjet e tyre për të dëbuar sundimin osman dhe për të krijuar një realitet politik më të drejtë dhe të qëndrueshëm për popullin e tyre.
Selman Rogoçica, i cili u varros në fshatin e tij të lindjes (1848), Roganë, mbetet një simbol i palëkundur i sakrificës dhe devotshmërisë për lirinë kombëtare. Ai është një figurë historike që jo vetëm përfaqëson një kapitull të rëndësishëm të luftës për liri, por gjithashtu shërben si një burim frymëzimi për ata që vijojnë të luftojnë për drejtësi dhe pavarësi në shumë cepa të botës.
Në kujtimin e Selman Rogoçicës dhe kontributit të tij të pavdekshëm në historinë e luftës për çlirim kombëtar, tubimi përkujtimor kishte shërbyer si një kujtesë e gjallë se betejat për liri dhe dinjitet janë universale dhe ato kërkojnë sakrifica të mëdha dhe vepra të guximshme nga individë me vlera të forta dhe bindje të patundshme.
Sot, kujtimi i Selman Rogoçicës vazhdon të frymëzojë breza të rinj të luftëtarëve në udhëheqjen e tyre të pandërprerë për drejtësi sociale, sovranitet dhe identitet kombëtar. Selman Rogoçica do të mbetet gjithnjë në faqet e historisë si një figurë emblemë për qëndresën dhe lirinë njerëzore. /Xhevdet Kallaba/
